Giới tính giọng nói của AI: Một khía cạnh cần nghiên cứu nghiêm túc

Giới tính giọng nói của AI

Trong thời đại công nghệ hiện đại, khi các trợ lý ảo và hệ thống điều khiển giọng nói ngày càng trở nên phổ biến, một câu hỏi đã nổi lên: Giới tính giọng nói của AI nên được chọn như thế nào? Đây không chỉ là một quyết định kỹ thuật mà còn là một vấn đề xã hội, văn hóa và tâm lý.

Đã có nhiều cuộc thảo luận trên các cộng đồng công nghệ cũng như phương tiện truyền thông về việc lựa chọn giọng nói của trợ lý ảo, nhưng điều gì thực sự dẫn đến quyết định sử dụng giọng nữ hay nam? Liệu đây là một lựa chọn ngẫu nhiên, hay có những nghiên cứu và yếu tố tâm lý sâu sắc đằng sau nó?

1. Cơ sở nghiên cứu về Giới tính giọng nói của AI

Để hiểu rõ hơn về sự lựa chọn giữa giọng nam và giọng nữ, các nhà nghiên cứu đã tiến hành nhiều thí nghiệm nhằm nắm bắt sở thích của người tiêu dùng đối với trải nghiệm tương tác bằng giọng nói. Một trong những nghiên cứu đáng chú ý đã được thực hiện và công bố trong báo cáo “Người tiêu dùng muốn gì trong thiết kế ứng dụng điện thoại 2019”.

1.1. Phương pháp nghiên cứu

• Quy mô thử nghiệm: 240 người tham gia.
• Nội dung thử nghiệm: Người tham gia được nghe 4 loại giọng nói:
  • 2 giọng nam (một giọng được tổng hợp bởi AI và một giọng thật của con người).
  • 2 giọng nữ (một giọng được tổng hợp bởi AI và một giọng thật của con người).
• Tiêu chí đánh giá: Các giọng nói được chấm điểm trên thang điểm từ 1 đến 5, dựa trên mức độ dễ chịu và sự yêu thích của người nghe.

1.2. Kết quả nghiên cứu về giới tính giọng nói của AI

Kết quả của nghiên cứu đã cung cấp cái nhìn chi tiết về phản ứng của người tiêu dùng:

• Giọng nam:
  • Giọng nam của con người nhận được điểm trung bình là 3,90.
  • Giọng nam tổng hợp chỉ đạt được 2,12, dẫn đến sự chênh lệch lớn lên tới 1,78 điểm.
  • Điều này cho thấy giọng nam tổng hợp ít được yêu thích hơn so với giọng nam tự nhiên.
• Giọng nữ:
  • Giọng nữ của con người được đánh giá cao hơn giọng nữ tổng hợp, nhưng mức chênh lệch chỉ là 1,44 điểm – thấp hơn so với giọng nam.
  • Điều đáng chú ý là cả phụ nữ và nam giới đều tỏ ra ưa thích giọng nữ tổng hợp hơn so với giọng nam tổng hợp.
    • Phụ nữ thích giọng nữ tổng hợp hơn giọng nam tổng hợp với tỷ lệ 11,9%.
    • Nam giới thậm chí còn bày tỏ sự ưu tiên cao hơn, với tỷ lệ 14,3%.

1.3. Ý nghĩa của kết quả

nghiên cứu về giới tính giọng nói của AI

• Hiệu ứng tâm lý: Kết quả cho thấy giọng nữ tổng hợp dễ chịu hơn đối với cả hai giới. Điều này có thể bắt nguồn từ các yếu tố văn hóa, quen thuộc, hoặc thậm chí là sự đồng cảm mà giọng nữ mang lại.
• Trải nghiệm người dùng: Người nghe có xu hướng đánh giá cao giọng nói tự nhiên hơn so với giọng tổng hợp, đặc biệt là giọng nam. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện công nghệ xử lý giọng nói để tạo ra âm thanh gần gũi và tự nhiên hơn.

2. Lựa chọn giọng nữ: Quan điểm từ các công ty công nghệ lớn

Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu, các công ty công nghệ hàng đầu như Amazon, Microsoft, và Google đã thực hiện nhiều thử nghiệm trước khi quyết định lựa chọn giọng nói cho các trợ lý ảo của họ. Những quyết định này không chỉ dựa trên vấn đề kỹ thuật mà còn phản ánh những hiểu biết sâu sắc về tâm lý và hành vi người dùng.

2.1. Amazon và giọng nói của Alexa

Khi ra mắt Alexa vào năm 2014, Amazon đã quyết định chọn giọng nữ làm mặc định. Điều này không phải là ngẫu nhiên mà được đưa ra sau khi thực hiện các nghiên cứu sâu rộng.

• Daniel Rausch, phó chủ tịch của Amazon, đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Business Insider:
  

  “Chúng tôi đã thực hiện nghiên cứu và nhận thấy rằng giọng nói của phụ nữ dễ được đồng cảm hơn và được đón nhận tốt hơn.”

• Theo ông, mục tiêu của Amazon là tạo ra một trợ lý ảo thân thiện, dễ chịu và có thể hòa nhập vào cuộc sống hàng ngày của người dùng. Sau nhiều lần thử nghiệm, giọng nữ đã chứng minh là lựa chọn tốt nhất.

2.2. Microsoft và Cortana

Microsoft cũng đã chọn giọng nữ làm mặc định khi ra mắt trợ lý ảo Cortana. Một phát ngôn viên của Microsoft từng chia sẻ với Wall Street Journal rằng:

“Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng một trợ lý hữu ích, hỗ trợ và đáng tin cậy – giọng nữ là sự lựa chọn tốt hơn.”

Tuy nhiên, Microsoft không dừng lại ở đó. Nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng, Microsoft sau đó đã bổ sung tùy chọn giọng nam cho Cortana. Andrew Shuman, phó chủ tịch của Microsoft, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với VentureBeat:

“Chắc chắn, chúng tôi đã nghe rất nhiều rằng người dùng muốn tùy chọn này, và đó là một động lực thực sự lớn để hoàn thành nó.”

2.3. Các công ty khác

• Google: Trợ lý Google Assistant ban đầu cũng sử dụng giọng nữ mặc định, nhưng sau đó đã bổ sung tùy chọn giọng nam và các giọng nói theo phong cách khác.
• Apple: Siri ban đầu sử dụng giọng nữ mặc định tại nhiều quốc gia, nhưng ở một số khu vực như Anh, giọng nam lại được chọn làm mặc định.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sự lựa chọn giới tính giọng nói của AI

3.1. Yếu tố văn hóa và thói quen

Ở nhiều quốc gia, giọng nữ thường được liên kết với sự nhẹ nhàng, chăm sóc và thân thiện. Điều này có thể giải thích tại sao giọng nữ thường được ưa chuộng hơn, đặc biệt là trong các ứng dụng trợ lý ảo.

• Ví dụ: Trong các ngành dịch vụ như chăm sóc khách hàng qua điện thoại, giọng nữ thường được sử dụng vì mang lại cảm giác dễ chịu và đồng cảm hơn đối với người nghe.

3.2. Ảnh hưởng của truyền thống và lịch sử

Việc sử dụng giọng nữ trong các hệ thống tổng đài tự động và thông báo công cộng đã diễn ra từ lâu. Điều này đã tạo nên một thói quen trong tâm trí người tiêu dùng, khiến họ dễ chấp nhận giọng nữ hơn trong các tình huống tương tự.

3.3. Tâm lý học

Theo các nhà tâm lý học, giọng nữ được cho là dễ tiếp cận và mang lại cảm giác ấm áp hơn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các trợ lý ảo, nơi mục tiêu là tạo ra sự gắn kết và trải nghiệm tích cực cho người dùng.

3.4. Sự khác biệt trong công nghệ xử lý giọng nói

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc tổng hợp giọng nữ bằng AI thường dễ đạt được mức độ tự nhiên và dễ chịu hơn so với giọng nam. Điều này có thể giải thích tại sao giọng nữ tổng hợp được ưa thích hơn trong các nghiên cứu, như đã đề cập ở trên.

4. Những thách thức và triển vọng trong tương lai về việc giới tính giọng nói của AI

Mặc dù giọng nữ hiện đang chiếm ưu thế, nhưng việc lựa chọn giới tính giọng nói của AI vẫn là một vấn đề cần được nghiên cứu và phát triển thêm.

4.1. Định kiến giới tính

Một số nhà phê bình cho rằng việc sử dụng giọng nữ mặc định có thể củng cố các định kiến giới tính, chẳng hạn như phụ nữ thường được liên kết với vai trò phục vụ hoặc hỗ trợ. Điều này đặt ra câu hỏi về trách nhiệm xã hội của các công ty công nghệ trong việc xây dựng các sản phẩm AI.

4.2. Tùy chọn đa dạng

Tương lai của AI có thể hướng đến việc cung cấp nhiều tùy chọn hơn cho người dùng, cho phép họ tự do lựa chọn giới tính giọng nói của AI là giọng nam, giọng nữ hoặc thậm chí là các giọng phi giới tính. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với sự đa dạng văn hóa và xã hội.

4.3. Cải thiện công nghệ

Việc tổng hợp giọng nói tự nhiên hơn, đặc biệt là đối với giọng nam, cần được đầu tư và phát triển thêm. Điều này sẽ giúp xóa bỏ khoảng cách giữa giọng người và giọng tổng hợp, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.

5. Kết luận

Lựa chọn giới tính giọng nói của AI không chỉ là một quyết định kỹ thuật mà còn liên quan đến nhiều yếu tố văn hóa, tâm lý và xã hội. Các nghiên cứu và trải nghiệm thực tế đã cho thấy giọng nữ thường được ưa chuộng hơn, nhưng điều này không có nghĩa là giọng nam không có vai trò. Trong tương lai, việc cung cấp các tùy chọn đa dạng và cá nhân hóa sẽ là xu hướng tất yếu, giúp AI trở nên linh hoạt và phù hợp hơn với nhu cầu của người dùng.

Câu hỏi đặt ra là: Bạn sẽ chọn giọng nào cho trợ lý ảo của mình? Câu trả lời có thể phụ thuộc vào sở thích cá nhân, nhưng chắc chắn, sự phát triển của công nghệ AI sẽ mang đến cho chúng ta nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết.